گوگل روز پنجشنبه ۱۳ آوریل اعلام کرد که دو محصول هوش مصنوعی جدید از بخش پژوهشی شرکت، به کاربران وب اجازه می‌دهند به معناشناسی و پردازش طبیعی زبان وارد شوند. برای شرکتی مثل گوگل که اصلی‌ترین محصولش، موتور جستجو است و بیش‌ از همه با متن سروکار دارد، چنین پیشرفت‌هایی در عرصه‌ی هوش مصنوعی برای شرکت و اهدافش در ساخت نرم‌افزاری با توانایی فهم عناصر زبان انسان و تحلیل آن‌ها، ضروری است.

گوگل در حال حاضر میزبان ابزار زبانی هوش مصنوعی تعاملی است و چنین مجموعه‌ای را تجارب معنایی می‌نامد. مهم‌ترین بخش هوش مصنوعی، جایی به نام بردارهای واژه‌ای (Word vectors) است. بردار واژه‌ای نوعی درک زبان طبیعی است و عبارات شبیه‌ به هم از نظر معنایی را بر پایه‌ی عبارات معادل، شباهت‌ها و ارتباط ایده‌ها و زبان به‌هم وصل می‌کند. ری کرزویل، پیشرو و رهبر مهندسی پژوهشی شرکت گوگل و راشل برنستین، در پستی گفتند:

استفاده‌ از چنین راهی می‌تواند باعث شود الگوریتم‌ها درمورد روابط بین کلمات، بر اساس مثال‌هایی که از استفاده و کاربرد آن‌ها در زبان حقیقی وجود دارد اطلاعات زیادی یاد بگیرند.

گوگل میزان پیشرفتش در موضوع را در مقاله‌ای جداگانه توضیح داده و همچنین یک مدل پیش‌آموزش‌دیده در پلتفرم تنسورفلو خود قرار داده است تا بقیه‌ی پژوهشگران هم بتوانند تجربه‌ی کار با آن را پیدا کنند.

از  این دو مورد، اولین محصولی که عرضه شد، ابزار Talk to Books نام دارد که به‌ شما اجازه می‌دهد با الگوریتم آموزش‌دیده توسط یادگیری ماشینی صحبت کنید و از طریق آوردن بخش‌های مرتبط، به سؤالات شما در مورد متن کتاب پاسخ می‌دهد. همان‌طور که توسط کرزویل و برنستین توضیح داده شد، Talk to Books به شما اجازه می‌دهد جمله‌ای بسازید یا سؤالی بپرسید؛ سپس ابزار، جملاتی در کتاب پیدا می‌کند تا به شما پاسخ دهد. یافته‌ها هیچ وابستگی‌ به تطابق کلمات کلیدی ندارند. شما با Talk to Books و دریافت پاسخ سؤالاتتان تشخیص می‌دهید که به خواندن کتاب علاقه دارید یا خیر.

 استفاده‌ از رابط وب این محصول، بسیار خوب و فوق‌العاده است. اگر از آن بپرسید چرا آسمان آبی است؟ جواب‌های مختلفی که منابعشان از کتاب‌های مربوط به این سؤال است، دراختیار شما قرار داده می‌شود؛ مثلا: پراکندگی رایلی نور توسط مولکول‌های اتمسفر با کاهش طول موج قوی‌تر می‌شود. ابزار تاک تو بوکس، بر خلاف موتور جستجوی گوگل که به کلیک روی لینک مربوطه برای باز کردن آن نیاز داشت، خودش این کار را برای کاربر انجام می‌دهد.

کرزویل و برستین توضیح می‌دهند:

مدل‌هایی که چنین کاری انجام می‌دهند، در یک میلیارد مکالمه و جمله‌های دوگانه (پرسش و پاسخ) آموزش دیده‌اند و یاد گرفته‌اند که پاسخ خوب به یک سؤال خاص به چه شکلی است. زمانی که سؤال می‌پرسید (یا جمله‌ای می‌سازید)، ابزار تمامی جملات بالغ‌ بر ۱۰۰ هزار کتاب را برای پاسخ‌ به سؤال شما براساس معنای آن در سطح جمله، بررسی می‌کند؛ قوانین از پیش تعریف‌شده‌ای که روابط بین سؤال و پاسخ را مرزبندی کند، وجود ندارد.

البته همان‌طور که حدس می‌زنید، محدودیت‌هایی وجود دارد. ابزار در پاسخ دادن به سؤالات ساده و خام بهتر عمل می‌کنند تا اینکه بخواهد سؤالات ژئوپلیتیکی یا مسائل مدرن فرهنگی یا تاریخی پیچیده را پاسخ دهد. اما با وجود ساده بودن ابزار Talk to Books، استفاده از آن راه جالبی برای وب‌گردی بر اساس روابط معنایی است. طبق گفته‌ی گوگل این ابزار به بهبود محصولاتی مثل پاسخ هوشمند جیمیل کمک می‌کند. همچنین چنین ابزاری به ما بینش کوچکی درمورد آینده‌ی هوش مصنوعی و پیشرفتش می‌دهد؛ زمانی‌که آنقدر پیشرفت می‌کند تا هر سؤالی را پاسخ دهد.

دومین محصول، رابطه‌ی تعاملی کمتری دارد. این محصول، بازی‌ سمانتریس (SEMANTRIS) است و اساسا توانایی‌های ارتباط کلمات شما را تست می‌کند. سمانتریس مانند سرویس اول، با کلمات کار می‌کند و بهترین سؤال و جواب را به هم مربوط می‌سازد. به‌عنوان مثال، اگر کلمه‌ی تختخواب در بالای مجموعه‌ای ۱۰ کلمه‌ای از لغات به شما داده شد، ممکن است مثلا کلمه خوابیدن را به‌عنوان پاسخ پیدا کنید. سمانتریس سپس ۱۰ کلمه را رده‌بندی می‌کند و براساس میزان رابطه‌ی معنایی بین کلمه‌ی تختخواب و خوابیدن درمقایسه با سایر کلمات فهرست، به شما امتیاز می‌دهد.

لازم به ذکر است که بسیاری از تجارب این‌چنینی گوگل، راه‌هایی برای این شرکت برای جمع‌آوری داده‌های کاربر فراهم می‌کند که می‌تواند با دادن اطلاعات انسانی کافی درمورد روابط کلمات و ... به گوگل کمک کند. به‌نظر دلیل اصلی وجود بازی سمانتریس همین باشد؛ ولی با وجود این موضوع، بازی جالبی برای ارزیابی توانایی‌های شما و میزان قدرت نرم‌افزار در قضاوت برای ارتباط میان کلمات است. می‌توانید نسخه تتریس‌مانند سمانتریس را بازی کنید. این نسخه به شما اجازه می‌دهد کلماتی را که با گزینه‌های موجود در بازی ارتباط دارند در پایین تایپ کنید تا گزینه‌ها حذف شوند و شما طبق حدستان امتیاز می‌گیرید.

این ابزار و بازی‌های اینترنتی هم مانند بسیاری از تجارب هوش مصنوعی گذشته‌ی گوگل مثل ابزار ماشین قابل آموزش دادن برای اینکه کاربران الگوریتم‌های خودشان را آموزش دهند یا ابزار گذشته برای ساخت موسیقی، همگی راه‌هایی برای تعامل و یادگیری بیشتر درمورد هوش مصنوعی در دنیای واقعی هستند. مفهوم هوش مصنوعی در کنار عبارت‌هایی مثل یادگیری ماشینی و شبکه‌های عصبی، اغلب اوقات مفهومی انتزاعی است که ما بارها درمورد آن می‌شنویم؛ ولی نمی‌دانیم که در دل پلتفرم‌های قدرتمند دنیا چه می‌گذرد. اما گوگل با ارائه‌ی چنین تجاربی قادر اس از فناوری هوش مصنوعی به‌گونه‌ای رازگشایی کند که برای همه‌ی افراد مفید باشد.