هفت سال است که میان نیروی انتظامی و سازمان ثبت و کانون سردفتران، اختلافی جدی و اساسی بر سر صدور سند رسمی و برگ سبز آغاز شده است. بر طبق قانون، سند رسمی ثبت‌شده در دفاتر اسناد رسمی کشور به‌عنوان ملاک فعالیت‌های قانونی به شمار می‌آید؛ اما ناجا همچنان برگ سبز را به‌عنوان سند رسمی می‌داند. طی هفته‌ی گذشته، چندین بار نیروی انتظامی و قوه قضائیه در مقام تکذیب‌ ادعای دیگری برآمده‌اند.

هفته‌ی گذشته سردار منتظرالمهدی، سخنگوی ناجا، اعلام کرد که با استعلام گرفته‌شده از مجلس، کارت سبز خودرو سند رسمی است و نیازی به نقل و انتقال خودرو در دفتر ثبت اسناد رسمی کشور وجود ندارد؛ اما در فاصله‌ای کوتاه، مجلس این ادعا را تکذیب کرد. اگرچه پزشکیان، نایب‌رئیس مجلس، در صدد حمایت از نیروی انتظامی برآمد و اعلام کرد که پلیس در این زمینه، قانونی صحبت می‌کند؛ اما کانون سردفتران با استناد به بخشنامه‌‌ی ارسالی از طرف رئیس قوه قضائیه، اعلام کرد که تنها نقل و انتقال خودرو در دفاتر اسناد رسمی کشور اعتبار دارد و قانونی است؛ در غیر این صورت، صِرف برگ سبز صادره از طرف نیروی انتظامی در مراجع قضایی به‌عنوان سند رسمی به شمار نمی‌رود. طبق شواهد، این درگیری ۷ ساله به این زودی‌ها پایانی نخواهد داشت و هیچ یک از دو طرف از موضع خود کوتاه نخواهند آمد.

اما ورای درگیری‌های پیش‌آمده، برای دریافت سند خودرو یا همان کارت سبز، چه مراحلی را باید طی کرد؟ در صورت خرید و فروش خودرو، نقل و انتقال سند چگونه باید انجام شود و چه مدارکی برای این کار لازم است؟

کارت سبز و کارت مشخصات خودرو

سند مالکیت خودرو، به‌صورت تک‌برگ توسط پلیس صادر می‌شود. از آنجایی که این برگ به رنگ سبز است، لذا بین مردم و فعالان این حوزه، به کارت سبز خودرو نیز شناخته می‌شود. اطلاعاتی که درون این برگ وجود دارد، شناسه‌ی خودرو محسوب می‌شود که در صورت هرگونه منافات با واقعیت، این حق را برای مراجع قضایی ایجاد خواهد کرد تا دارنده‌ی خودرو را تحت تعقیب قضایی قرار دهند. اطلاعاتی که در بخش مشخصات وسیله نقلیه در برگ سبز خودرو ثبت می‌شود عبارتند از:

نوع، تیپ، رنگ، ظرفیت، تعداد سیلندر، نوع سوخت، تعداد محور، تعداد چرخ، شماره موتور، شماره شاسی و شناسه وسیله نقلیه (VIN).

اطلاعات شخصی مالک خودرو نیز در قسمت دیگری از این سند ثبت می‌شود که شامل نام و نام خانوادگی، تاریخ تولد، شماره شناسنامه، محل صدور، نام پدر و کد ملی است. در قسمت بالای این سند، یک شماره سریال درج خواهد شد که بهشماره سنا یا شماره مالکیت خودرو شناخته می‌شود؛ شناسه‌ای که جهت استعلام وضعیت سند از آن استفاده خواهد شد.

علاوه بر سند خودرو، نیروی انتظامی پس از شماره‌گذاری، کارتی مجزا حاوی تمامی اطلاعات ضروری که در سند نیز قید شده، در اختیار مالک خودرو قرار داده است تا به‌عنوان مدرک شناسایی همواره در زمان استفاده از خودرو در اختیار داشته باشد. از خرداد ۹۵ کارت‌های خودروی هوشمند جایگزین کارت‌های قدیمی شده‌اند. این کارت‌های جدید قابلیت ذخیره‌ی اطلاعاتی مانند: درج معاینه فنی، مشخصات قطعات خودرو برای جلوگیری از سرقت و سوابق تخلفات و شکایات وسیله نقلیه دارند.

سند و کارت جدید خودرو، پس از اتمام مراحل شماره‌گذاری از طریق پست به آدرس منزل خریدار خودرو ارسال می‌شود.

نقل و انتقال خودرو و شماره‌گذاری

پس از تنظیم قرارداد میان فروشنده و خریدار، اولین قدم در جهت رسمی کردن معامله‌ی انجام‌شده آن است که پیش از مراجعه به دفترخانه‌ی اسناد رسمی، هر دو طرف به همراه خودرو به مراکز تعویض پلاک مراجعه کنند و در آنجا با ارائه‌ی مدارک لازم، نسبت به فک پلاک قبلی خودرو اقدام و با دریافت پلاک جدید برای خریدار، آن را روی خودرو نصب کنند. اگر یکی از دو طرف معامله به هر دلیلی نخواهد یا نتواند دیگری را جهت تعویض پلاک همراهی کند، باید با حضور در دفاتر اسناد رسمی، تقاضای تنظیم وکالت‌نامه جهت تعویض پلاک کند. در این زمینه دو نوع وکالت قابل تنظیم است که متناسب با نظر فروشنده انتخاب می‌شود:

• وکالت‌نامه کاری و تعویض پلاک: خریدار با در اختیار داشتن این وکالت‌نامه که فروشنده‌ی خودرو آن را امضا کرده است؛ به مراکز تعویض پلاک مراجعه می‌کند و بدون نیاز به حضور وی، تمامی مراحل فک و دریافت پلاک جدید را به‌تنهایی انجام می‌دهد؛ اما جهت نقل و انتقال نهایی خودرو در دفاتر اسناد رسمی، فروشنده نیز باید حضور یابد و خریدار بدون حضور فروشنده و به‌صرف داشتن این وکالت، قادر به انتقال نهایی سند نخواهد بود.
• تنظیم وکالت فروش خودرو: در این شرایط خریدار به‌عنوان وکیل فروشنده، تمامی مراحل نقل و انتقال از تعویض پلاک تا حضور در دفترخانه و دریافت سند قطعی جدید را بدون نیاز به حضور فروشنده انجام می‌دهد.

خریدار به همراه فروشنده یا با در اختیار داشتن وکالت‌نامه از طرف وی به همراه خودرو به مراکز تعیین‌شده توسط نیروی انتظامی مراجعه می‌کند و درخواست فک پلاک قدیمی و صدور پلاک جدید را می‌دهد.

مدارک لازم جهت شماره‌گذاری خودروهای داخلی

• حضور دو طرف معامله (خريدار، فروشنده يا نماينده قانونی آن‌ها) به همراه خودرو
• اصل مدارک احراز هویت فروشنده و خريدار (اصل شناسنامه جدید یا کارت ملی هوشمند)
• اصل سند مالكيت خودرو صادرشده توسط پليس راهور ناجا
•  اصل سند فروش كارخانه سازنده (توليد داخل)
• اصل كارت شناسايی خودرو
•  ارائه گواهی عدم خلافی
• مدارك احراز سكونت خريدار
• بیمه شخص ثالث
• واريز هزينه نقل و انتقال خودرو به خزانه‌داری كل، نزد بانك ملی ایران
• پرداخت هزينه پستی جهت ارسال كارت مشخصات خودرو

شرایط و مدارک احراز سکونت

بنا به اطلاعات مندرج در سایت پلیس راهور، جهت احراز محل سکونت، خریدار خودرو باید در زمان حضور در مراکز شماره‌گذاری، یکی از مدارک زیر را به جهت اثبات آدرس محل سکونت اعلامی به همراه داشته باشد:

• سند مالکیت منزل مسکونی به نام مالک وسیله نقلیه به همراه یک فیش (آب، برق یا گاز)
• سند اجاره منزل مسکونی به نام مالک وسیله نقلیه همراه با کد رهگیری از سامانه املاک و مستغلات کشور
• جواز کسب معتبر به همراه یک فیش (آب، برق یا گاز)
• سند مالکیت واحد مسکونی به نام همسر مالک وسیله نقلیه به همراه یک فیش (آب، برق یا گاز)
• سند (استیجاری - ملکی) به نام پدر یا مادر در صورت سکونت مالک در منزل والدین
• گواهی اشتغال به تحصیل فرزندان همراه با تأییدیه‌ی آموزش و پرورش منطقه با ذکر آدرس محل سکونت والدین
• دفترچه بیمه تأمین اجتماعی معتبر مربوط به شهرستان محل اخذ کد پلاک
• اصل فیش آب‌، برق یا گاز به نام متقاضی و به تاریخ روز (به‌عنوان مدارک تکمیلی)
• تأییدیه ممهور به مهر شورای محل یا روستا مطابق محل صدور شناسنامه
• مدرک معتبر مربوط به منزل مسکونی در زمین‌های اوقافی‌، روستایی که به تأیید شورای اسلامی محل رسیده باشد.
• نامه‌های رسمی از ادارات عشایر و امور روستایی سازمان جهاد کشاورزی (عشایر)
• گواهی اشتعال به خدمت ویژه کارکنان دولت و نیروهای مسلح همراه با تأییدیه واحد مربوطه همراه با ذکر آدرس محل سکونت کارکنان
• شرکت‌ها، سازمان‌ها و کارخانجات، بر اساس اساسنامه و روزنامه‌های رسمی که حداکثر دو سال از تاریخ ثبت روزنامه نگذشته باشد و همچنین بر اساس شهرستان محل ثبت شرکت با ذکر آدرس دقیق محل فعالیت
• در رابطه با شرکت‌ها، سازمان‌ها و کارخانجاتی که دارای شعبه یا دفاتر در سایر شهرستان‌ها (به‌غیراز شهری که سازمان‌، کارخانه یا شرکت در آنجا به ثبت رسیده است) باشند، باید بر اساس مندرجات اساسنامه و روزنامه رسمی آن‌ها با ذکر آدرس دقیق محل شعبه پس از تأیید توسط اداره ثبت شرکت‌های شهر مد نظر، اقدام شود.

مدارک لازم جهت شماره‌گذاری خودروهای وارداتی

 جهت دریافت پلاک خودروهای وارداتی، علاوه بر مدارک اشاره‌شده در قسمت قبل موارد زیر نیز باید در زمان حضور در مراکز شماره‌گذاری توسط خریدار به کارشناسان مرکز ارائه شود.

• ارائه کاردکس برای خودروهایی که توسط شرکت‌های مجاز وارد شده‌اند
• ارائه اسناد گمرکی (پروانه گمرکی یا گواهینامه گمرکی)
• پرداخت دیون دولتی (عوارض گمرکی - شهرداری - دارایی)
• بیمه شخص ثالث

مراحل نقل و انتقال خودرو در مراکز شماره‌گذاری

جهت نقل و انتقال خودرو در مراکز شماره‌گذاری، باید ابتدا فک پلاک فعلی خودرو انجام شود و سپس پلاک جدید صادر و روی خودرو نصب شود. مراحل این کار از لحظه‌ی ورود به محل را می‌توان در ۱۲ مرحله و به شرح زیر بیان کرد.

• دریافت قبض ورودی پارکینگ (زمان ورود به مرکز)
• مراجعه به اطلاعات و نوبت‌دهی و تعیین دفتر خدمات دولت الکترونیک
• مراجعه به غرفه یا دفتر تعیین‌شده و ارائه مدارک لازم و بررسی مدارک متقاضیان توسط کارشناس حقوقی
• اخذ فرم بازدید فنی خودرو از دفتر تعیین‌شده
• بازدید فنی خودرو توسط کارشناس مرکز (تأیید اصالت خودرو)
• ارائه گواهی عدم خلافی در صورت داشتن تخلف
• پرداخت وجه پلاک برابر تعرفه و واریز به حساب خزانه نزد بانک ملی
• مراجعه به دفتر مربوطه جهت دریافت تأییدیه نقل و انتقال و سند مالکیت خودرو
• مراجعه به محل مربوطه جهت فک پلاک خودرو
• مراجعه به انبار پلاک و تحویل پلاک قدیم و اخذ پلاک جدید
• مراجعه به محل نصب جهت نصب پلاک جدید
• مراجعه به در خروج با ارائه قبض ورود به پارکینگ و خروج از مرکز

مدارک لازم جهت صدور المثنی کارت، سند و پلاک خودرو

در صورتی که مدارک اصلی خودرو یعنی کارت مشخصات و برگ سبز خودرو و همچنین پلاک خودرو، مفقود شود یا به سرقت رود؛ مالک خودرو باید در کمترین زمان ممکن نسبت به دریافت المثنی اقدام کند. مدارک لازم جهت درخواست صدور المثنی متناسب با نوع مدرک، در جدول زیر قابل مشاهده است.

ذکر برخی نکات در مورد خدمات یادشده ضروری است.

• چنانچه اطلاعات و مشخصات خودرو توسط کارکنان مرکز تعویض پلاک یا شماره‌گذاری به‌اشتباه درج شده باشد؛ مراجعه‌کننده وجهی را جهت دریافت خدمات در جهت اصلاح مشخصات خودرو پرداخت نخواهد کرد.
• تعرفه خدمات متناسب با نوع خدمت درخواستی متفاوت است که مبلغ مربوطه باید به حساب خزانه بانک مرکزی نزد بانک ملی ایران به شماره حساب ۰۲۶۷۰۰۶۷۰۰۰۰۷ واریز شود. تنها در مورد صدور المثنی تأییدیه نقل و انتقال خودرو، هزینه خدمات باید به شماره حساب ۰۱۰۰۸۰۱۴۲۶۰۰۴، به نام بنیاد تعاون ناجا نزد بانک ملی ایران، شعبه سعادت‌آباد تهران واریز شود.
• در صورت مفقودی سند مالکیت خودرو یا همان برگ سبز، باید ۱۰ روز پیش از اقدام و مراجعه جهت درخواست صدور المثنی، یک نوبت آگهی مبنی بر فقدان شناسنامه مالکیت خودرو در روزنامه‌های کثیرالانتشار توسط مالک، درج شود. در زمان مراجعه، علاوه بر مدارک اشاره‌شده در جدول فوق، این آگهی نیز باید تحویل کارکنان مرکز شماره‌گذاری شود.

آدرس مراکز تعویض پلاک تهران بزرگ

در جدول زیر آدرس و شماره تماس مراکز شماره‌گذاری تهران بزرگ را می‌توانید مشاهده کنید. کلیه مراکز تعویض پلاک در شهر تهران، از شنبه تا چهارشنبه ساعت ۷:۰۰ لغایت ۱۴:۳۰ و پنج‌شنبه ۷:۰۰ الی ۱۲:۰۰ آماده ارائه‌ی خدمت به مراجعین هستند. در شهرستان‌ها نیز ساعات کار این مراکز، شنبه تا چهارشنبه ساعت ۷:۰۰ لغایت ۱۴:۰۰ و پنج‌شنبه ۷:۰۰ الی ۱۲:۰۰ تعیین شده است.

آدرس مراکز تعویض پلاک شهرستان‌ها

آدرس مراکز تعویض پلاک در سراسر کشور و به تفکیک استان‌ها را می‌توانید از طریق سایت مؤسسه راهگشا، وابسته به بنیاد تعاونی ناجا مشاهده کنید.

رهگیری وضعیت کارت مشخصات و برگ سبز مالکیت خودرو

مدارک مرتبط با انتقال خودرو در مراکز نیروی انتظامی از طریق پست برای مالک خودرو ارسال می‌شود. جهت رهگیری مرسولات سازمانی از جمله کارت مشخصات خودرو و برگ سبز صادره از طرف ناجا، می‌توان با مراجعه به سایت اداره پست، بخش مرسولات سازمانی، از آخرین وضعیت مدارک درخواستی خود مطلع شد.

کارت و سند خودرو معمولا در بازه‌ی زمانی مشخصی به مالک خودرو تحویل نمی‌شود؛ اما معمولا این روند بین ۱ هفته تا ۱ ماه بسته به شرایط، طول خواهد کشید. نکته اینکه ابتدا کارت مشخصات خودرو و سپس سند خودرو برای مالک ارسال می‌شود و بدین ترتیب این دو مدرک، با فاصله از یکدیگر به متقاضی تحویل خواهد شد.