راز تقسيم كار در كندوي زنبورها

 

در كندو، هر زنبوري براساس سن و سالش مسئوليت انجام كاري را به عهده دارد. بسياري از زنبورها با افزايش سن، عهده‌دار جستجو براي يافتن غذا مي‌شوند. اما همه آنها مانند هم اين كار را انجام نمي‌دهند.بعضي زنبورها گل‌هاي جديد را پيدا مي‌كنند و بعضي ديگر به طرف منابع مصنوعي كه انسان‌ها برايشان تدارك ديده‌اند پرواز مي‌كنند. گروهي از محققان به منظور بررسي رفتارهاي غريزي و اكتسابي زنبورها، مطالعاتي را روي آنها انجام دادند. آنها داخل يك كندو منبع تغذيه‌اي از آب و شكر گذاشته و روي بدن هر زنبوري كه به منبع تغذيه نزديك شده و از آن تغذيه مي‌كرد، نشانه‌اي گذاشتند. چند روز بعد آنها منبع تغذيه جديدي را به نزديكي كندو منتقل كرده و اين بار زنبورهايي كه اين منبع تغذيه را يافتند، نشاندار كردند. سپس به منظور بررسي دقيق‌تر رفتار زنبورها، منبع تغذيه دوم را به مكان جديدي منتقل كرده و زنبورهايي كه توانستند اين منبع تغذيه را پس از جابه‌جايي پيدا كنند شناسايي كردند. زنبورهايي كه مي‌توانند منبع تغذيه را در هر مكاني پيدا كنند، زنبورهايي هستند كه مسئوليت يافتن غذا را به عهده دارند و اصطلاحا به آنها پيشاهنگ گفته مي‌شود. احتمال اين‌كه زنبورهاي پيشاهنگ در آينده مسئوليت جستجوي شهد براي كندوي زنبورها را عهده‌دار شوند 3 برابر بيشتر است.اين گروه از محققان به منظور بررسي تفاوت‌هاي ميان زنبورهاي پيشاهنگ و غيرپيشاهنگ، مغز آنها را مورد مطالعه قرار دادند تا ژن‌هاي فعال در مغز اين دو گروه زنبورها را شناسايي كنند و در اين ميان به يافته‌هاي جالب توجهي دست يافتند. در ميان بيش از هزاران واحد ژنتيكي، تفاوت‌هاي بسيار زيادي بين اين دو گروه وجود دارد. بعضي از ژن‌هاي مغز اين زنبورها شبيه به ژن‌هايي است كه در رفتارهاي انساني نقش مهمي ايفا مي‌كند.

اين ژن‌ها همان ژن‌هايي است كه ترشح دوپامين را در مغز كنترل مي‌كند. دوپامين يك ماده انتقال‌دهنده عصبي است كه موجب مي‌شود انسان‌ها احساس لذت و خوشحالي را تجربه كنند. در زنبورها دوپامين برعكس عمل مي‌كند. در حقيقت در زنبورها افزايش سطح دوپامين در مغز موجب احساس نفرت و بيزاري مي‌شود. ژن‌هايي كه تعداد گيرنده‌هاي دوپامين را در مغز زنبورها افزايش مي‌دهد از جمله ويژگي‌هاي اختصاصي زنبورهايي است كه غيرپيشاهنگ هستند. در مقابل زنبورهايي كه در مغزشان تعداد گيرنده‌هاي دوپامين كمتر است همان زنبورهايي هستند كه در آينده به عنوان زنبورهاي پيشاهنگ مسئوليت جستجوي منبع تغذيه براي زنبورهاي كندو را عهده‌دار مي‌شوند.





تاريخ : شنبه 22 مهر 1391برچسب:, | | نویسنده : مقدم |