گفت‌وگو با دكتر محسن بهمني كشكولي 7 سوال اساسي درباره سلامت چشم

 

در حال حاضر، عوامل بسياري از ژنتيك گرفته تا عوامل ناشي از سن در سلامت بينايي دخالت دارند. به عنوان مثال در كودكي تنبلي چشم، در نوجواني و جواني رخ دادن حوادثي مانند تصادف و در ميانسالي عواملي مانند آب‌مرواريد، نقش تعيين‌كننده‌اي در سلامت بينايي دارند. در اين بين برخي عوامل و باورهاي نادرست هم وجود دارد كه ما به اشتباه تصور مي‌كنيم در سلامت بينايي ما دخالت دارد. روز ملي بينايي بهانه‌اي شد تا گفت‌وگويي با دكتر محسن بهمني كشكولي، فوق‌تخصص جراحي پلاستيك و ترميمي چشم و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران داشته باشيم كه در ادامه مي‌آيد.

 

يكي از موضوعاتي كه اغلب مردم اطلاع كافي از آن ندارند، اين است كه‌ آيا مطالعه در نور ضعيف به چشم صدمه مي‌زند يا خير؟ لطفا در اين خصوص توضيح دهيد.

نور كم و ضعيف اختلالي در عملكرد بينايي ايجاد نمي‌كند و باعث بالا يا پايين‌رفتن شماره عينك نمي‌شود. مطالعه در نور كم تنها زندگي آدم را سخت‌تر مي‌كند و ديد افراد را تيره و تارتر خواهد كرد، چرا كه اغلب افرادي كه در نور ضعيف مطالعه مي‌كنند،‌ مجبورند فشار بيشتري به چشم وارد كنند تا بتوانند مطالب را راحت‌تر بخوانند. همچنين مطالعه در نور كم به نياز افراد بستگي دارد. بسياري از افراد تمايل دارند به علت حساسيت به نور زياد، در نور كم مطالعه كنند يا كارهاي روزمره‌شان را انجام بدهند.

گاهي اوقات ديده مي‌شود افراد برحسب عادت به پهلو يا ايستاده مطالعه مي‌كنندآيا اين‌گونه مطالعه‌كردن، آسيبي به چشم وارد نمي‌كند؟

اين‌گونه خوابيدن هيچ‌گونه مشكلي براي چشم به وجود نمي‌آورد. قطعا زماني كه فرد به صورت خوابيده اقدام به مطالعه مي‌كند، دستش بيش از چشمش خسته خواهد شد.

بنابراين به پهلو خوابيدن يا ايستاده بودن فرد مهم نيست،‌ بلكه فاصله چشم با هدف (كتاب)‌ مهم است اگر چنانچه فردي به همان حالت فاصله چشم تا كتاب را حفظ كند، مشكلي چشمي از قبيل آستيگمات، نزديك‌بيني يا دوربيني ايجاد نخواهد شد. در مجموع شماره‌هاي چشم مانند آستيگماتيسم، دوربيني يا نزديك‌بيني به اصل اوليه (همان ژن)‌ بستگي دارد، اما افرادي كه كار نزديك طولاني‌مدت دارند يا افرادي كه مطالعه بسياري دارند هم مي‌توانند مستعد ابتلا به نزديك‌بيني باشند.

اشاره كرديد به فاصله كتاب تاچشم. بهترين فاصله چشمي از كتاب بايدچند سانتي‌مترباشد؟

معمولا براي مطالعه، فاصله نرمال بين 33 تا 40 سانتي‌متر در نظر گرفته مي‌شود. اين فاصله ممكن است به علت فردي يا مشكلات عيوب انكساري چشم 10 سانتي‌متر اضافه‌تر يا كمتر شود. قطعا هر چه كتاب نزديك‌تر به چشم باشد، فرد نياز بيشتري به تطابق دارد و زودتر خسته مي‌شود. هر چه تصاوير دورتر باشد، فرد نمي‌تواند بوضوح تصاوير را ببيند و اين امر هم موجب خستگي چشم مي‌شود. نكته مهم و اساسي اين است كه معمولا افراد بالاي 40 سال به علت كاهش تطابق تمايل بيشتري به دور نگهداشتن كتاب دارند به همين دليل بايد براي اين افراد عينك تجويز شود.

خيلي از والدين از نزديك‌شدن كودكان‌شان به تلويزيون گلايه دارند. آيا اين عمل لطمه‌اي به چشم مي‌زند؟ درباره ديدن تصاوير سه‌بعدي چطور؟

برحسب اينچ تلويزيون فاصله فرد تا تلويزيون تعيين مي‌شود. مثلا گفته مي‌شود اگر تلويزيون 46 اينچي باشد، بايد حداقل 3 تا 5/3 متر از تلويزيون فاصله داشته باشيم تا چشم خسته و اذيت نشود يا اگر تلويزيون 20 اينچ باشد بايد فاصله حداقل 5/1 تا 2 متر باشد، اما گاهي افراد به علت نزديك‌بيني يا مشكلات عيوب انكساري فواصل مختلفي را براي خود انتخاب مي‌كنند. اغلب نزديك‌نشستن روبه‌روي تلويزيون مربوط به كودكان است زيرا كودكان دوست دارند تمام هوش و حواس خود را معطوف به برنامه يا بازي مورد علاقه خود كنند. والدين بايد توجه نمايند شايد نزديك‌بيني يكي از علت‌هاي نزديكي كودكان‌شان به تلويزيون باشد بنابراين با انجام يك معاينه چشم‌پزشكي مي‌توان پي به علت برد. همچنين تاكنون اثبات نشده است كه فرد نزديك‌بين به علت نزديكي بيش از حد به تلويزيون شماره چشمش تغيير كند.ديدن تصاوير سه‌بعدي هم به دليل اين كه چشم كار اوليه خود را انجام مي‌دهد، مشكلي براي چشم ايجاد نمي‌كند، اما برخلاف تصاوير تلويزيون، تصاوير سه‌بعدي، باعث خستگي چشم مي‌شود؛ به طور عادي هر فرد مي‌تواند سه تا چهار ساعت به طور مداوم برنامه تلويزيوني نگاه كند، در صورتي كه در ديدن تصاوير سه بعدي اين مدت تقريبا به نصف مي‌رسد.نقل‌قول شده است كه افراد با پيش‌زمينه سردردهاي ميگرني و دوره‌اي بر اثر ديدن تصاوير طولاني‌مدت سه‌بعدي دچار سردرد مي‌شوند، اما تاكنون اثبات نشده است كه اين سردرد بر اثر ديدن طولاني‌مدت يا تصاوير سه‌بعدي تلويزيون ايجاد شده است.

به نظر شما قرارگرفتن بيش از حد در معرض صفحه مانيتور رايانه صدمه‌اي به چشم وارد نمي‌كند؟

استفاده از رايانه طيف وسيعي از علائم چشمي و غيرچشمي را به علت نشستن طولاني‌مدت روي صندلي در بر مي‌گيرد كه به نام سندرم كار شناخته شده است. احساس خستگي و قرمزي و خشكي چشم از جمله مهم‌ترين علائم چشمي اين سندرم است، به همين دليل توصيه مي‌شود افراد هنگامي كه پشت ميز رايانه مي‌نشينند، هر از گاهي به طور عمد پلك‌هايشان را بر هم زنند تا اشك جابه‌جا شود. به طور طبيعي بهتر است بين 45 دقيقه كار، 10 دقيقه استراحت به چشم‌هايشان بدهند، زيرا كار مداوم با رايانه باعث مي‌شود كساني كه دچار سردرد ميگرني هستند، ميگرن‌شان عود كند. نكته قابل توجه ديگر اين است كه فرد بايد مانيتور مقابل خود را به گونه‌اي تنظيم كند كه گردن و دست‌ها در حالت آرامش قرار داشته باشد. افراد بايد براي مانيتور خود نور مناسب و دلخواه‌شان را انتخاب كنند؛ هرچه شفافيت و رزوليشن تصوير بهتر باشد، فرد راحت‌تر خواهد بود. در ضمن نوشيدن مايعات فراوان براي پيشگيري از خشكي چشم هم توصيه مي‌شود، همچنين گاهي به افرادي كه پيش‌زمينه خشكي چشم دارند، توصيه مي‌شود هنگام كار با رايانه از قطره‌هاي اشك مصنوعي استفاده كنند تا خشكي چشمان‌شان به حداقل برسد.

صحبت از مايعات و نوشيدن فراوان آب كرديد. اين گفته صحت دارد كه خوردن آب هويج يا مصرف ويتامين A باعث افزايش ديد مي‌شود؟

اصولا در جوامع ما با بالانس عضله‌اي تقريبا مناسبي كه وجود دارد و همچنين مصرف درست ميوه‌ها و ويتامين‌، نياز روتيني به خوردن ويتامين A نيست. فقط در موارد خاص اين ويتامين به برخي افراد توصيه مي‌شود، مثلا كساني كه دچار رژيم غذايي خاصي هستند يا كساني كه دچار مشكلات گوارشي هستند بايد به صورت جداگانه اين ويتامين‌ها به آنها برسد.

آيا پرهيز از نور آفتاب هم براي سلامت چشم ضرورت دارد؟

بله، يكي از عوامل موثر سلامت چشم كه در تمام سنين مهم است، مساله پرهيز از نور آفتاب طبيعي و مصنوعي مانند سولاريوم براي برنزه‌كردن رنگ پوست است؛ در مطالعات و شواهد علمي اثبات شده است كه نور آفتاب باعث بيماري‌هايي مانند ناخنك و استحاله بينايي ناشي از سن و ايجاد سلول‌هاي بدخيم سرطاني پوست صورت بويژه پلك مي‌شود، بنابراين توصيه اكيد مي‌كنيم هنگامي كه افراد در معرض نور آفتاب قرار مي‌گيرند، از عينك آفتابي مناسب استفاده كنند، چون عينك آفتابي علاوه بر محافظت چشم، باعث محافظت پلك و پيشگيري از ايجاد سلول‌هاي سرطاني ناحيه پوست مي‌شود، به همين دليل كساني كه از آفتاب‌هاي مصنوعي مثل سولاريوم استفاده مي‌كنند، دقت داشته باشند كه حتما در زمان حمام آفتاب چشمان‌شان بسته باشد و از عينك مناسب استفاده كنند.





تاريخ : جمعه 14 مهر 1391برچسب:, | | نویسنده : مقدم |