دستگاه کنتور هوشمند گاز با ویژگی‌هایی چون حذف مشکلات امنیتی در مراجعه حضوری، حذف خطاهای انسانی هنگام قرائت کنتور و ثبت خطاهای کنتور توسط عضو هیات علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی طراحی و ساخته شد.

 دکتر صادق رحمتی، عضو هیات علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی و مجری طرح گفت: در سالهای اخیر، کشورها مقررات جدیدی در خصوص مدیریت بهینه مصرف انرژی به ویژه گاز را تصویب کرده‌اند که یکی از آنها زیرساخت اندازه گیری هوشمند SMI است که دسترسی لحظه‌ای به اطلاعات گاز مصرفی و مدیریت مصرف واقعی گاز را امکان پذیر می‌کند. در این راستا، جهت گیری و استراتژی جهانی به سوی جایگزینی تمام کنتورهای گاز معمولی با کنتورهای هوشمند گاز است.

دکتر رحمتی افزود: فناوری کنتور گاز هوشمند این امکان را می‌دهد که در هر زمان، مقدار گاز مصرفی به صورت بی سیم (RF) توسط دستگاه جمع کننده دستی (Hand held) و یا ثابت، دریافت و جهت مانیتورینگ و مدیریت مصرف در مرکز کنترل شبکه (NCC) جهت صدور قبض، اشکال یابی، تحلیل و غیره پردازش شود.

به گفته این محقق، تکنولوژی کنتور گاز هوشمند از سه قسمت اصلی شامل کنتور هوشمند گاز، جمع کننده اطلاعات و شبکه کنترل مرکزی است که تمام این قسمتها در ایران طراحی، ساخته و آزمایش شده که با نمونه خارجی قابل رقابت است.

وی با بیان اینکه به کارگیری کنتور هوشمند گاز موجب صرفه‌جویی چشمگیر در مصرف بی رویه گاز و مانع از سوء استفاده‌های احتمالی مشترکین می‌شود، تصریح کرد: طبق اعلام رسمی، حجم گاز گم شده در شبکه گازی کشور بالغ بر 10 میلیارد متر مکعب اعلام شده است که در این بین دستکاری کنتور توسط مشترکین درصد قابل توجهی از آن را تشکیل می‌دهد.

دکتر رحمتی با اشاره به اینکه عمر تکنولوژی فعلی کنتورهای گاز کشور بعضا به 40 سال پیش باز می‌گردد که متاسفانه براحتی مورد سوء استفاده مشترکین خانگی و صنعتی قرار می‌گیرد، گفت: در حال حاضر کارمند مراجعه کننده به منازل مشترکین، روزانه قادر به قرائت حداکثر 250 کنتور است، در حالی‌که در سامانه کنتور گاز هوشمند، مراجعه کننده به در منازل حذف می‌شود و با حرکت وی در مسیر هر خیابان، تمام کنتورها به طور اتوماتیک از راه دور قرائت شده و تا 4000 کنتور بدون خطا قابل قرائت است.

وی ادامه داد: از جمله ویژگی‌های کنتور گاز هوشمند، حذف مشکلات امنیتی در مراجعه حضوری، حذف خطاهای انسانی هنگام قرائت کنتور و همچنین ثبت خطاهای کنتور از قبیل دستکاری کنتور، نشت گاز، کاهش توان باتری، جریان معکوس گاز و موارد بسیار دیگر است.

به گفته این عضو هیات علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد، کنتور هوشمند گاز مطابق استاندارد شرکت ملی گاز ایران طراحی شده است که در آن ایندکس مکانیکی سنتی حذف و با انکودر نوری گری-کد جایگزین شده، که موجب ارتقای دقت اندازه گیری و امنیت اطلاعات شده است. در واقع با حذف شمارنده مکانیکی، خطای مکانیکی از بین رفته و قابلیت دستکاری نیز به حداقل رسیده است.

دکتر رحمتی ادامه داد: پوشش حفاظتی مجموعه هوشمند مطابق استاندارد IP65 است که بالاترین محافظت را در برابر نفوذ گرد و غبار و رطوبت تامین می‌کند. ساخت نمونه‌های اولیه تماما با تکنولوژی نمونه‌سازی سریع (RP) انجام گرفته است که نه تنها منجر به سرعت در انجام پروژه شده است، بلکه اجرای طراحی‌های پیچیده را نیز امکانپذیر کرده است.

وی افزود: ارتباط رادیویی (RF) بین کنتور هوشمند گاز و جمع کننده اطلاعات با رعایت پروتکل‌های استاندارد جهانی با ارتباط بی سیم MBus در فرکانس 868 و یا 169 مگاهرتز انجام می‌پذیرد. به کارگیری فناوری MEMS در کنتور هوشمند، مانع از هر گونه جابجایی و دستکاری کنتور شده و در صورت انجام آن از سوی مشترکین، سیگنال خطا در کنتور ثبت می‌شود و در اختیار مسؤولین مرکز NCC قرار می‌گیرد.

وی تاکید کرد: در کنتور گاز فعلی، نوسانات دما (-30oC – 60oC) در هر 3 درجه، موجب یک درصد خطا در اندازه گیری گاز مصرفی می‌شود که در تابستان به ضرر مشترکین و در زمستان به نفع مشترکین محاسبه می‌شود، در حالی که در کنتور گاز هوشمند با بکارگیری سنسور دما، حجم گاز مصرفی محاسبه و در شرایط ایده آل مطابق استاندارد EN12405-1 تصحیح می‌شود.

بر اساس این گزارش، این نسل جدید کنتور هوشمند گاز در بیست و یکمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، رسما رونمایی شد.